Eğer felsefe asıl görevini hiç aklından çıkarmazsa, hem du¨nyayı bilme biçimlerinden biri, hem de insanlık ku¨ltu¨ru¨nu¨n vicdanı olmak isterse, o zaman kendi tarihsel çizgisinde artık yeniden bu probleme yönelmek zorundadır.

Felsefe sistemsiz bir ilerleme inancından vazgeçmek yerine, hem bu sözde “ilerleme” amacının erişilebilir olup olmadığını hem de bu amacın elde edilmeye değer olup olmadığını sormak zorundadır. Eğer burada bir kez şu¨phe doğarsa, bu şu¨phenin yatıştırılması çok gu¨ç olur. İnsanın gerçeklikle pratik ilişkisini dikkate alırsak, bu şu¨phe daha kuvvetli biçimde ortaya çıkar. İnsan alet kullanımı sayesinde, kendine, şeyler u¨zerinde hâkimiyet payesi verdi. Fakat bu hâkimiyet ona lu¨tuf değil, beddua oldu. Fiziksel du¨nyayı kendi boyunduruğu altına almak için icat ettiği teknik onun kendine karşı döndu¨. Teknik sadece gittikçe artan bir kendine yabancılaşmaya değil, bir de insanın kendi insanî varoluşunu kaybetmesi şeklinde bir sonuca yol açtı.

İnsanî ihtiyaçların tatminini sağlar gibi göru¨nen araç-gereç, bunun yanında sayısız yapay ihtiyaçlar meydana getirdi. Teknik ku¨ltu¨ru¨n mu¨kemmelleştirilmesine ilişkin her adım bu bakımdan gerçek manada bir felaket hediyesi oldu.

Ernst Cassirer